Shakespeares Macbeth onder gezonde hoogspanning 

ZWOLLE - 'Hoge spanning. Levensgevaarlijk', meldt een bord boven de weg. Hoogspanningskabels leiden de automobilist naar de elektriciteitscentrale Harculo aan de rand van Zwolle. De centrale is tien dagen lang de unieke locatie voor de opvoering van Shakespeares Macbeth.

 

door Marion Groenewoud

 

In de stromende regen verzamelen zich een kleine 200 mensen met paraplu of regencape op het fabrieksterrein. De muziek van slagwerker Jan Wolfkamp voert de spanning op. Een dikke man wast het bloed van zijn naakte lichaam. Bloed en dood zijn de ingrediënten van deze tragedie die in 1606 voor het eerst werd opgevoerd.

Regisseur Frans Leenderts laat geen ruimte onbenut. Temidden van een groot waterbassin drijven drie hightech heksen met hun lange pruik en weerbarstige koperdraden. Macbeth en Banquo verschijnen te paard. Theater SUUS laat zich door niets weerhouden. Niet door de stromende regen. En niet door ziekte. Hoofdrolspeelster Marjan de Reu, in de rol van Lady Macbeth, werd tijdens de try-out overvallen door een acute hernia en is tot weinig beweging in staat. Tijdens de première zit ze dan ook in een rolstoel. Dramatisch en praktisch gezien een mooie vondst. Jammer dat de stoel niet even langs de vormgevers is gegaan, die hadden er zonder twijfel -geheel in stijl- een opmerkelijk kunstwerk van gemaakt. De lichtelijk hysterisch en machtswelluste vrouw zit als een ijskoningin in haar rijdende zetel en laat zich voortduwen door de corpulente Seyton. Met een enkel strak handgebaartje geeft Lady Macbeth haar orders aan de bode. Seyton is een dienstbare rol gespeeld door de karakteristieke acteur Willem Jan Steenbergen. Hij heeft weinig tekst maar zijn aanwezigheid geeft kleur aan het spektakel dat veel gelijkenis vertoont met de theatrale filmsets van Peter Greenaway.

 

Het decor is indrukwekkend. De hoge metalen voorraadtanks buiten, de gangen hoog in de fabriek, de diepe smeerkuil in het midden van de werkruimte bieden perfecte podia. De smaakvolle kostuums -in zwart en rood met elektriciteits- en koperdraad- spreken tot de verbeelding. Het versterkte geluid is deze premièreavond de enige spelbreker. De krachtige vertaling van Hugo Claus gaat vooral in de fabriek jammerlijk verloren. De organisatie belooft verbetering.

 

De acteurs staan onder een gezonde hoogspanning. Meer vuur en passie zouden de acteerprestaties kunnen opzwepen. De dynamiek in het spel ontbreekt nog. De opkomsten van Lady Macbeth en Lady Macduff, een bijzonder mooie rol van Ans van Zwieten, zijn de hoogtepunten uit de voorstelling. Ook Banquo is goed getroffen door Janpieter Boudens. Macbeth zelf, gespeeld door Rob Meenhorst, blijft erg op de vlakte. Beheerst en gelijkmatig behandelt hij zijn teksten. Zijn wanhoop en paniek worden nauwelijks zichtbaar. De muziek had een grotere rol mogen spelen, al zijn acteurs en muzikanten nog niet even goed op elkaar ingespeeld. Ondanks haperend geluid en timingproblemen blijft de wonderlijke atmosfeer van de locatie overweldigend. Ook de theatrale effecten verliezen niets van hun fabelachtigheid. De laatste scène is stilistisch een hoogstandje, wanneer het publiek de rol van het Engelse leger vervult en ooggetuige is van een bloedige moord boven hun hoofd. Het is al na elven, donker en koud, wanneer Macbeth wordt vermoord en zijn bloed rijkelijk naar beneden vloeit. SUUS zet in Zwolle een uniek en omvangrijk locatieproject neer in een volkse Shakespeariaanse sfeer.

 

Gepubliceerd in De Stentor op 22 mei 2003.